Statystyka a giełda

Czy statystyka może pomóc w analizie rynków finansowych? Czy budowanie modeli statystycznych w jakikolwiek sposób pozwoli na określenie przyszłych zachowań notowań niektórych walorów? Może warto to sprawdzić?

Mar 7, 2024
Czy statystyka może pomóc w analizie rynków finansowych? Czy budowanie modeli statystycznych w jakikolwiek sposób pozwoli na określenie przyszłych zachowań notowań niektórych walorów? Może warto to sprawdzić?

Statystyka - co to jest?

Statystyka to dziedzina matematyki zajmująca się zbieraniem, analizą, interpretacją, prezentacją i organizacją danych. Jest nieodzownym narzędziem w badaniu zjawisk masowych, pozwalającym na wnioskowanie o właściwościach populacji na podstawie analizy próbek. Można powiedzieć, że statystyka służy do wnioskowania o ogółach na podstawie obserwacji części, co jest szczególnie przydatne, gdy badanie całej populacji jest niemożliwe lub niepraktyczne. I co ważne - populacja nie jest tutaj określeniem dotyczącym populacji ludzi, tylko określa cały badany obszar, którym się w danym momencie zajmujemy. Możemy mieć populację myszy, populację samochodów sportowych czy też populację wyników rozgrywek w szachy w latach 1990-2010.
 
Podstawowe działania statystyczne można podzielić na dwie główne kategorie:
  1. Statystyka opisowa: Koncentruje się na opisie i podsumowaniu danych za pomocą liczb, wykresów i tabel. Używa się tu takich miar jak średnia, mediana, moda, wariancja, odchylenie standardowe, oraz inne, aby opisać zbiorowość. Celem jest przedstawienie zarysu badanych danych w możliwie najprostszej formie.
  1. Statystyka wnioskowa: Polega na analizie danych próbkowych w celu wnioskowania o populacji, z której ta próbka została pobrana. Umożliwia to przewidywanie i modelowanie trendów, testowanie hipotez i estymowanie niepewności. Statystyka wnioskowa używa metod takich jak testy statystyczne, analiza regresji i analiza wariancji, aby wyciągać konkluzje wykraczające poza bezpośrednio zebrane dane.
 
Statystyka znajduje zastosowanie w praktycznie każdej dziedzinie nauki i techniki, w badaniach społecznych, ekonomii, medycynie, inżynierii oraz w wielu innych. Dzięki swojej uniwersalności pozwala na zrozumienie złożoności świata poprzez liczby i dane, oferując narzędzia do podejmowania decyzji na podstawie analizy informacji, a nie jedynie intuicji czy doświadczenia.
 

Przewaga statystyczna

Przewaga statystyczna, znana również jako znaczenie statystyczne, to termin używany w statystyce do określenia, czy obserwowane różnice między grupami lub efekty związane z badanym zjawiskiem są wystarczająco duże, by uznać je za nieprzypadkowe - czyli mające podstawy w rzeczywistości. Jednym z prostszych przykładów byłoby badanie, w jakich miesiącach w roku najlepiej sprzedawać lody - aby uzyskać maksymalnie wysoki zwrot z inwestycji w mobilny punkt sprzedaży. Nietrudno się domyślić, że szukając przewagi statystycznej w sprzedaży lodów szybko otrzymalibyśmy potwierdzenie założenia, że lipcu sprzedamy ich więcej niż w styczniu. O ile oczywiście planujemy je sprzedawać w Polsce, a nie na Dominikanie, gdzie styczeń to temperatura w okolicy 30 stopni Celsjusza.
 
Przewaga statystyczna jest kluczowym elementem weryfikacji hipotez i jest szeroko wykorzystywana w badaniach naukowych do oceny wiarygodności wyników. Jednak ważne jest, aby pamiętać, że przewaga statystyczna nie informuje nas o wielkości efektu ani o jego praktycznym znaczeniu - jedynie o tym, czy efekt jest wystarczająco duży, by uznany zostać za nieprzypadkowy na wybranym poziomie istotności.
 

Przewaga statystyczna na giełdzie papierów wartościowych

Przewaga statystyczna na giełdzie papierów wartościowych to coś w rodzaju Świętego Graala dla inwestorów i traderów. Jest to koncepcja, która pozwala na identyfikację strategii inwestycyjnych, które mają większą szansę na przynoszenie zysków niż strat w dłuższej perspektywie czasowej. Mówiąc prościej - jest to sytuacja, w której matematyka działa na Twoją korzyść.
 
W kontekście giełdy przewaga statystyczna może być rozumiana jako zdolność do systematycznej identyfikacji momentów, w których prawdopodobieństwo wzrostu wartości aktywów jest wyższe niż prawdopodobieństwo ich spadku. To trochę jak znalezienie sposobu na to, aby częściej wygrywać niż przegrywać, bo nawet niewielka różnica na korzyść inwestora przyniesie w dłuższym okresie pozytywne zmiany w porfelu.
 
Przykładem przewagi statystycznej może być skuteczna strategia handlowa, która wykorzystuje analizę techniczną, analizę fundamentalną lub inne metody do wygenerowania sygnałów kupna lub sprzedaży. Przykładowo - jeśli analiza historycznych danych pokazuje, że dany wzór cenowy na wykresie prowadzi do wzrostu ceny akcji w 60% przypadków, inwestor, który handluje zgodnie z tym wzorem, może mieć przewagę statystyczną.
 
Jeśli mielibyśmy sięgnąć do znanych większości inwestorów przypadków - to klasycznym przykładem użycia przewagi statystycznej jest rozgrywanie wzrostu notowań akcji po zakończeniu tzw. krachu gospodarczego lub też jakiegoś innego nieprzewidzianego zjawiska, niekoniecznie gospodarczego. Upadek Lehman Brothers, COVID, wybuch wojny Rosja-Ukraina, czy nawet zjawiska takie jak katastrofa elektrowni atomowej na Fukushima w Japonii - wszystko to spowodowało mocne tąpnięcia na rynku akcji. Po uspokojeniu się sytuacji - większość wycen spółek wracała do poprzednich wartości.
Istotne jest, aby pamiętać, że posiadanie przewagi statystycznej nie gwarantuje zysków przy każdej transakcji. Rynek jest nieprzewidywalny, a wyniki inwestycyjne mogą różnić się w zależności od wielu czynników, w tym od zmienności rynkowej, wiadomości gospodarczych czy nawet psychologii innych inwestorów. Przewaga statystyczna działa na zasadzie prawdopodobieństwa i wymaga dyscypliny, cierpliwości oraz konsekwentnego stosowania strategii przez długi czas, aby wygenerować oczekiwane zyski.
 
Do budowania przewagi statystycznej niezbędne jest korzystanie z danych historycznych, testowanie różnych strategii na danych historycznych (backtesting) oraz ciągła analiza wyników. Inwestor musi być również gotowy na adaptację i ewolucję swojej strategii, reagując na zmieniające się warunki rynkowe.
 
Podsumowując, przewaga statystyczna na giełdzie papierów wartościowych to potężne narzędzie, które może znacząco zwiększyć szanse na sukces finansowy. Jednak wymaga ona gruntownej wiedzy, badań, dyscypliny oraz gotowości do nauki i dostosowywania się do dynamicznie zmieniającego się świata finansów.